Yenidogan Bebegin Bakimi

Hazirlayan: Dr. Canan Turkyilmaz
Gazi Üniv. Tip Fakultesi cocuk Sagligi ve Hastaliklari Anabilim Dali

1. Yeni doganin dogar dogmaz emmeye baslamasi ?neriliyor. ?lk 24-48 saatte anne sutunun cok az ve yetersiz olmasi halinde, bebekte hipoglisemi ve baska sorunlar olur mu? Olursa bunu ?nlemek icin ne yapmalidir?
Miadinda yeni doganlarin, annenin sutu ilk 48-72 saatte yetersiz bile olsa vucut depolari yeterli oldugundan sekerli su, mama gibi bir destege gereksinimleri yoktur. Ama premature, intrauterin gelisme geriligi olan bebekler hipoglisemi ve diger sorunlara daha egilimlidirler. B?yle bebeklerin kan sekeri izlemi yapilmali; yapilamiyorsa anne sutu miktari artana kadar birkac gun aralikli agizdan % 10 dekstroz ya da uygun formul mamalar verilmelidir.

2. Yeni doganin g?bek bakimi nasil yapilmalidir?
Yenidoganin g?bek bakimi icin alkol, betadine, battikon gibi solusyonlar kullanilabilir. Hicbir sey surulmemesini ?nerenler de vardir.

3. ?lk banyo icin ?nerilen zaman ve sikligi ne olmalidir?
Dogumdan hemen sonra bebeklerin yikanmamasi ?nerilmektedir. Yalnizca annede HIV pozitifligi, genital herpes, hepatitis B antijeni pozitifligi varsa bebek dogumdan hemen sonra yikanmalidir. ?lk banyo icin g?begin dusup dusmemesi engel degildir. Bebek annesiyle hasta- neden eve gittiginde ilk banyosu yaptirilmalidir. Uygun kosullar varsa bebek her gun, yoksa gunasiri yikanabilir.

4. Tum bebekler icin ek vitamine gereksinim var midir? (Yaz bebegi olsa da) Varsa ne kadar sure devam edilmelidir?
Anne sutu alan her bebege bir yasini doldurana kadar yalnizca D vitamini verilmelidir. Yaz bebegi olmasi bunu etkilemez.

5. ilk 4 ay, su da dahil, anne sutu alan bebeklerde, ek gida ?nerilmiyor. Bunu bozan siradisi durumlar nelerdir?
Annenin sute gecen, bebege zarar verebilecek ilac kullanmasi, agir hastaliginin olmasi disinda anne sutune ek olarak ilk 4 ayda mama verilmesi gereksizdir. izlemlerde kilo alimi yetersizse ek mama dusunulebilir.

6. Yenidoganda kabizlik neye bagli olur? Tedavide izlenecek yol ne olmalidir?
Yeni doganda kabizlik seyrek g?rulur. Kabizligin tani- mi ?nemlidir. Haftada iki defadan daha seyrek ve sert kivamli kaka yapmak kabizlik kabul edilmelidir. Anne sutu alan bebeklerde 6. haftadan itibaren gunluk kaka yapma sayisi azalabilir. Tek basina bu yakinma kabizlik degildir. Yalnizca anne sutu alan bebek gercekten kabiz ise en sik neden anal fissurdur. Mama degisikligi ya da tek basina ticari mama ile beslenme kabizliga neden olmaktadir. Karin sisligi, kusma, beslenme bozuklugu, aralarda ishal d?nemleri olmadikca megakolon gibi hastaliklar dusunulmemelidir. Zeytinyagi verilmesi, anal b?lgenin nazikce uyarilmasi gecici c?zumlerdir. Zeytinyaginin aspirasyon riski, anal b?lgenin uyarilmasinin da travmatik olabilecegi unutulmamalidir. Anal fissur varsa sicak oturma banyosu, anal b?lgeye anestetik (anestol) pomatlar ve cok sert kaka yapiyorsa laktuloz iceren suruplar (duphalac) verilebilir.

7. Anne sutu icin "yetersiz" tanisi koymada kesin ?lcutler nelerdir? Gercekten yetersiz ise beslenme nasil olmalidir?
Anne sutunun yetersizligine vucut agirligi izlemleriyle karar verilmelidir. Gunluk 20-30 gr/kg artis saglanamiyorsa, grafikte dusus g?ruluyorsa ek besin baslanabilir. Ekonomik durumlari uygun ailelerde ilk 4 ay icin ticari mamalar uygundur. Evde anlik hazirlanan meyve sulari (elma, uzum, seftali, mandalina, portakal gibi) ve yogurt ilk 4 ayda uygun ek besinlerdir. inek sutu cok zorda kalmadikca ?nerilmemelidir.

8. Emzik ve biberon kullanimi neden ?nerilmemektedir?
Emzik kullaniminin anne sutunu erken birakmaya neden oldugu y?nunde yayinlar olmakla birlikte, emzigin bebekte endorfin benzeri endojen maddelerin salinimina neden olarak bebegin uykuya dalmasini hizlandirdigi, huzursuzlugunu azalttigindan da s?z edilmektedir. Premature ya da gelisme geriligi olan, uyuklama, kisa sure emme gibi sorunlari olan bebeklerde de emzirme ?ncesi 10 dakika emzikle uyanikligin ve emme aliskanliginin saglanmasi da ?nerilmektedir. Anne sutu ile birlikte biberon verilmesinin anne sutunden erken ayrilmaya neden oldugu dusunulmektedir. Verilecek ek besinler biberonla degil de kasikla verilmelidir.

9. Meme bakimi nasil yapilmalidir, ?nemi nedir?
Annenin meme bakimi icin gunluk vucut temizligi, dus, banyo yeterli bulunmaktadir. Her emzirmeden ?nce temizlik sart degildir. Memede kalan anne sutunun orada antimikrobial etkinlik g?sterdiginden de bahsedilmektedir. Eger catlak, irritasyon gibi bir meme basi sorunu varsa uygun pomatlar kullanilmali, ama emzirme ?ncesi silmeyi unutmamalidir.

10. calisan anneler anne sutune nasil devam ede- bilir, sagilan sut saglikli olarak nasil saklanmalidir?
calisan anneler en az 4 aylarini doldurana kadar tek basina anne sutu vermeye ?zendirilmelidirler. Yarim gun calisan annelerde daha kolay olmakla birlikte, tam gun calisan anneler de sutlerini sagip birakabilirler. Anne sutunun 3-4 gun sureyle buzdolabinda, 6-12 saat oda sicakliginda etkisini kaybetmeden, bozulmadan korunabilecegi bilinmelidir.