Sara N?beti ve Kalp Krizinde ?lkyardim

Sara(Epilepsi) n?betinde ilk yardim
Kalp Krizinde ?lkyardim

SARA (EP?LEPS?) N?BET?'NDE ?LK YARDIM

Hemen hepimiz sokak ve caddelerde, kalabalik ortamlarda veya isyerlerimizde aniden yere dusen, vucudunda yaygin kasilma ve titremeler g?zlenen, agzindan tukuruk benzeRi k?puklu salgilar cikaran kisiler g?rmusuzdur.

B?yle kisilerin etrafinda biriken insanlarin konusmalarindan anladigimiz kadariyla, ortada sara n?beti geciren birisi vardir.

Gercekte sara dedigimiz rahatsizlik, tip diliyle epilepsi adi verilen beyindeki sinir hucrelerinden bir b?lumununm digerleri ile koordineli olarak calismayarak kendiliklerinden bir takim uyarilar uretmeleri sonucu olusan bir sinir sistemi hastaligidir.

Epilepsi n?betleri esnasinda, merkezi sinir sistemindeki koordinasyon bozuklugu nedeniyle bir takim organlar istemsiz olarak fonksiyon g?sterirler. Kol vebacaklarda kasilmalar, cene kaslarinda kasilma gelisebilir. Buna bagli olarak kisi dilini isirabilir, solunuma yardimci kaslardaki kasilmalar soluk alma vermede duzensizlik yaratir, idrar tutmayi saglayan kaslarda gevseme olustugu icin idrar kacirma g?zukur. Bilinc kaybolur ve buna bagli olarak her turlu bilincli algi kapanir.

Bu durumdaki bir kisinin karsi karsiya oldugu en buyuk tehlike, hava yolunda gelisebilecek bir tikanma yuzunden solunum durmasi ve kasilmalar sirsindaki istemsiz kas hareketleri yuzunden vucuttaki hareketli organlarda yaralanmalar meydana gelmesidir.

N?bet geciren kisiyi bu tehlikelerden korumak icin;

1- Hava yolunu, basi alindan geriye bastirarak acik tutmak,
2- Eger cene kaslarindaki kasilma yuzunden cenesi kilitlenip kapanmadiysa agiz cene icine sert olmayan bir cisim sokmak, (rulo haline getirilmis kumas havlu gibi)
3- Basini yere carpmasini engellemek icin diger el ile sabit tutmaya calismak,
4- Etraftaki kesici delici cisimleri uzaklastirarak kol ve bacaklarini yaralamasini ?nlemek gereklidir.

Epilepsi n?beti basladigi gibi kendiliginden sonlanir. N?bet sonrasi kisi gevsemis ve bilinci bulanik halde olur. Bazi durumlarda uykuya  bile kalbilir. N?bet bittikten sonra kisiyi en yakin saglik kurumuna g?turmek veya 112’ yi arayarak saglik ekibinin olay yerine gelmesini saglamak dogru bir davranistir.

Bu tur olaylarda, etrafta toplanan insanlarin n?bet geciren kisinin agzina kasik, anahtarlik, tahta cisimler sokmaya calismasi, sogan koklatmasi,  kisiyi suyla islatmasi, kol ve bacaklarina bastirarak kasilmalari ?nlemeye calismasi sik karsilasilan ama hicbir faydasi olmayan hatali davranislardir.

Bu tur yaklasimlari engellemek bile n?bet geciren kisiye daha fazla yarar saglayacaktir.

KALP KR?Z?'NDE ?LK YARDIM

Kalp krizi geciren bir kisiyle karsilasmak, ilkyardim hakkinda bilgisi olmayan herkes icin sarsici bir deneyimdir. ?ncelikle kisinin kalp krizi gecirdigine ikna olmak, bu nedenle en sik karsilasilan belirtileri ayirtetmek gerekir.

Kisinin soguk, soluk ve nemli bir cildi varsa, bilinci kapali ise, siddetli g?gus, sirt veya omuz agrisindan sikayet ediyor ise, kaygili ve sikintili bir ruh halinde ise, tansiyonu dustugu icin ayakta durmakta gucluk cekiyorsa, solunumu duzensizlesmis ve siklasmis, nabzi hizlanmis ise kalp krizinden suphe edilmelidir.

Bu durumdaki bir kisiye yaklasim, olay yerine derhal bir saglik ekibi cagrilmasi ile beraber yurutulmelidir.

?lk olarak kisiyi sakinlestirmek, hareket etmesine izin verilmeden bulundugu yerde yatar pozisyona getirmek, kravat, dugme, kemer, fular gibi aksesuarlari gevsetmek veya cikarmak, temiz hava almasini saglamak icin etraftaki olasi kalbaligi dagitmak ic mekanda ise pencere kapi acmak, hicbirsey yemesine ve icmesine izin vermemek, eger varsa daha ?nceden kullandigi veya yaninda tasidigi ilaclari disinda hicbir ilac vermemek gerekir.

Kriz geciren kisinin saglik ekibinin ulasmasi mumkun olmayan bir yerde bulunmasi halinde, kisi ayni pozisyonda derhal en yakin saglik kurumuna tasinmalidir. Kesinlikle yurutulmemelidir.

Kapl krizi; geciren kisi icin hayati tehlike arzeden ciddi bir durumdur. B?yle bir durumda gerekli egitimi almamis insanlarin ilkyardim uygulamalarindan olan suni solunum ve kalp msajini uygulamalari son derece yanlistir. Kisinin solunum ve dolasimini dogru bir sekilde degerlendirip gerekli uygulamayi yapmak, ?zel bilgi ve beceri gerektirir.

Bu yuzden ilkyardim egitimi almamis kisilerin olaya mudehaleye yaklasimlari buradaki bilgilerle sinirli kalmalidir.