MYOMLAR (Myoma Uteri) ve Tedavisi

• Myom nedir?
• Risk fakt?rleri
• Myom nedenleri
• Myom cesitleri
• Myom’da g?rulen belirti ve sikayetler
• Myom Tedavisi

Myom nedir?
Myomlar rahim duz kaslarindan gelisen iyi huylu urlardir. Kadinlarda en sik rastlanan iyi huylu tum?rlerdir. Dogurganlik cagindaki kadinlarin %20-25’inde mevcuttur.Encok 50’li yas gruplarindaki kadinlarda izlenmektedir. cocuk istemi olan kadinlarda  myom bulunmasi daha ?zel ve dikkatli takibi gerektiren bir durumdur.

Risk fakt?rleri nelerdir ?
Myomlarin olusmasi icin cesitli risk fakt?rleri arastirilmistir. En ?nemli risk fakt?rleri; hic dogum yapmamis olmak, yumurtlamanin olmamasina bagli olarak gelisen karsilanmamis ?strojen yapimi, sismanlik ve irktir. ?deal vucut agirliginin uzerindeki her 10 kilogram icin risk %10 artmaktadir. Beyaz kadinlarda siyah irka g?re 3,9 kat daha sik g?rulmektedir. Myomu olan hastalarda genellikle bir aile ?ykusu vardir, bu da myomlarin gelisiminde bazi kalitsal fakt?rlerin rol oynamasina baglidir. Rahimde myom gelisimi riskini azaltan en ?nemli fakt?r ise dogum kontrol hapi kullanimidir.

Myom nedenleri nelerdir ?
Myom gelisimini baslatan fakt?rler henuz kesin olarak bilinmemektedir. Myom gelisimi ile hormonlarin baglantisi oldugunu g?steren kanitlar vardir :
1-Ergenlik ?ncesi myom gelisimi cok nadirdir.
2-En sik rastlandigi d?nem yumurtlamanin bozuldugu, ?strojen uretiminin karsilanmadigi menopoz ?ncesi 40’li yaslardir.
3-Menopozdan sonra myomlarin buyumeleri durur veya geriler.
4-Myomlara ?strojen fazlaligina bagli olarak gelisen diger hastaliklar yani yumurtlama bozukluklari, hiperplazi (rahim ic duvarinin kalinlasmasi) ve polipler eslik eder.
5-Myomlar kadinlik hormonlarindan progesteronun yuksek oldugu gebelik d?neminde hizli buyurler.
6-Kadinlik hormonlarini baskilayan ve adeta menopoza benzer durum yaratan ilaclar myomlari kucultur.

Myom cesitleri nelerdir ?
Myomlar rahimin degisik b?lgelerinde bulunabilir. Rahimi tamamen buyuten myomlar oldugu gibi, rahim bosluguna uzanan myomlar (submuk?z myom), rahim duvari disina uzanan myomlar (subser?z myom) ve hem rahim duvarini kalinlastiran hem de rahim bosluguna dogru uzanan myomlar (intramural myom) gelisebilir. Bazi hastalarda tek bir myom mevcutken bazilarinda cok sayida myom g?rulebilir. Myomlar cok buyuk caplara ulasabilir ve bazi durumlarda g?bege kadar uzanan buyuklukte bir ur olusturacak kadar buyurler. Rahim bosluguna dogru gelisen myomlar rahim yuzeyini arttirdiklari ve duzensiz rahim duvari d?kulmelerine yol actiklari icin adet (regl) kanamalarinin artmasi, uzamasi veya duzensiz kanamalar olmasi seklinde belirti verebilirler. Myomlarin hizli buyumesi durumunda myomlarin damarlari ile beslenmesi bozulur ve myomlarda dejeneratif degisiklikler ortaya cikar. Bu dejeneratif degisiklikler kendini ?zellikle agri ile ortaya cikarir. Bazi myomlar rahim duvarina ince bir sap ile baglidirlar ve bu sapin kendi etrafinda d?nmesi (torsiyon) nedeniyle beslenmeleri bozulur ve agri sikayeti ve hatta daha ileri hallerde acil hastaneye basvurmayi gerektirecek belirtiler verebilirler. Rahim boslugundan gelisen bazi myomlar ise rahim agzini gecerek hazneye (vajene) dogru uzanirlar (vajene dogmus myom).

Myomlarda g?rulen belirti ve sikayetler nelerdir ?
Normal kadin dogum muayenesinde myom tesbit edilen hastalarin hemen endiselenmeleri ve korkulara kapilmalari gereksizdir. Kadinlarda oldukca sik g?rulen myomlar her zaman bir belirti vermeyebilir. Myomu olan kadinlarin sadece %20-30’unda myoma bagli sikayetler ortaya cikar. Bu nedenle tum myomlarin tedavi edilmesi gerekmemektedir, myomlarin cogunda duzenli araliklarla 6-12 ayda bir kadin dogum kontrollerinin yapilmasi yeterlidir.

Myom tedavisi nasil yapilir ?
Asagidaki durumlarda myomlarin tedavisi gerekmektedir:
1-Myoma bagli olarak kanama, agri veya mesane (idrar torbasi) ve rektuma (kalin barsak son kismi) baski olmasi
2-Menopozda olan hastalarda myomda buyume
3-?drar yollarina baski ve idrar akisinda gucluk ortaya cikmasi
4-Myomun kendi sapi etrafinda d?nmesi (torsiyon)
5-Myoma bagli olarak karin boslugunda sivi toplanmasi
6-Myomda dejeneratif degisikliklere bagli olarak ortaya cikan akut karin tablosu (bulanti, kusma, karinda hassasiyet, gaz cikamada gucluk)
7-Rahim agzindan hazneye uzanan myom (vajene dogmus myom)
8-Myomun rahimi uc aylik gebelik buyuklugune kadar buyutmesi
9-cocuk olmasina myomun engel oldugu durumlar

Gebeliklerin %3’unde gebelikle birlikte myom da tesbit edilir. Gebelikle birlikte myom bulundugu hallerde myomun buyuklugu, rahimde yerlesmis oldugu yere bagli olarak dusukler, erken dogum, esin (plasenta) erken ayrilmasi, dogum sonu kanama ve iltahaplanma ortaya cikabilir.

Myoma bagli kanamalar uzun surerse kansizliga yol acabilir. Bir cok myomlu kadinin hastaneye gelis nedeni uzamis, artmis veya duzensizlesmis adet kanamalari ve kansizliktir. cocugu olmayan hastalarda da myomlar myomun buyuklugu, yerlesim yerine g?re cocuk olmasini guclestiren bir neden olarak karsimiza cikabilir.

Myomlarin tedavisi cerrahidir. Myom cerrahi tedavisi ?ncesinde kadinlik hormonlarin baskilayip adeta bir menopoz  yaratarak myom capinda kuculmeye neden olan bazi hormonal ilaclar kullanilabir. Bu ilaclarin myomlari kucultucu etkisi gecicidir, bu ilaclar birakildiktan 6 ay sonra myomlar eski caplarina d?nerler. Bu nedenle bu ilaclar ancak cerrahi girisim ?ncesi bu cerrahi girisimi kolaylastiracaksa verilebilir. Bu ilaclarin menopoza ve menopozun getirdigi sorunlara (ates basmasi, uykusuzluk, haznede kuruluk, kemiklerde zayiflama ve benzeri etkiler) yol acmalari nedeni ile surekli kullanimi mumkun degildir.

Myomlar dogurganligin korunmak istendigi ve myomun rahimi koruyarak cikarilabilmesinin mumkun oldugu hallerde tek olarak cikarilabilinir (myomektomi). Bu islem myomun yeri, buyuklugu ve hastanin genel durumu g?z ?nunde bulundurularak acik ameliyat veya endoskopik y?ntemler (kapali ameliyat) kullanilarak gerceklestirilebilir. cocuk olmamasi nedeni ile myomlara cerrahi islem uygulanilacak kisilerde cerrahinin getirecegi yarar ile olusturacagi yan etkiler iyice karsilastirilmali ve ameliyata ona g?re karar verilmelidir. Myomektomi ameliyatinin istenmeyen etkileri rahim boslugunda bozulma, yapisiklik veya karin ici yapisiklarla tuplerin etkilenmesidir. Bu nedenle myomu olan ve cocuk isteyen hastalarda ameliyat ?ncesi tetkikler titizlikle yapilmali (ultrasonografi, ilacli rahim filmi-HSG) ve ameliyatin yarar getirecegi durumlarda cerrahi girisime karar verilmelidir.

Dogurganlik cagini gecmis veya daha fazla cocuk istemeyen hastalarda ve rahimin korunmasinin mumkun olamayacagi ileri derecede buyuk myomlarda rahimin tumuyle alinmasi gerekebilir. Bu islem de siklikla acik ameliyat seklinde yapilir, uygun vakalar kapali ameliyat (laparoskopi- endoskopi) ile gerceklestirilir. Ameliyat ?ncesi hastaya myomlarin yerleri, rahimin buyuklugu, ameliyat sekli, ameliyat sonrasi g?rulebilecek durumlar ve ameliyat sonucu  gelisebilecek olasi durumlar gayet ayrintili bir sekilde aciklanmalidir. Rahimi alinan kadinlar eger dogurganlik yaslarinda ise ve yumurtaliklarinda herhangi bir anormallik yoksa yumurtaliklar ameliyat sirasinda alinmaz ve bu hastalarda ameliyat sonrasi menopoz belirtileri ortaya cikmaz. Hastalara ameliyat sonrasinda da yapilan ameliyat ve ameliyat sonrasi nasil bir takip planlandigi ayrintili olarak aciklanmalidir. Rahimin alinmasi ameliyati (histerektomi) sadece dogurganligi sonlandiran bir islemdir, hastanin cinsel yasamini surdurmesine engel olmaz.

Myomu kadin dogum muayenesi sirasinda tesbit edilen herhangi bir sikayeti olmayan ve doktorlari tarafindan herhangi bir tedavi ?nerilmeyen hastalarin endiselenmesine gerek yoktur. Bu hastalarin aslinda tum kadinlarin da uygulamasi gerektigi gibi 6-12 ay araliklarla duzenli bir sekilde kadin dogum muayenelerini yaptirmalari gerekmektedir. Hastalarin cogunda myomlarin zaman icerisinde k?tu bir hastaliga d?nusecegine dair korkular vardir. Myomlarda kanser gelisimi (leomyosarkom) oldukca dusuk (1000’de 1’in altinda) bir ihtimaldir, bu nedenle tum myomlarin ameliyatla alinmasina gerek yoktur. Kadinlarda oldukca sik g?rulen myomlari olan kadinlarin myomlarla ilgili belirtilere dikkat etmeleri ve duzenli kontrolleri yeterlidir.