Menopozal D?nemler

Premenopoz, 40 yas civarinda baslar, genellikle belirti vermez. Sadece cok kucuk hormonal degisimler g?zlenebilirve menopoz ile sonlanir. Adet aralari normal sinirlar icinde kalmak uzere (?rnegin 21-25 gunde bir adet g?rme) kisalir. Üreme yetenegindeki ilk yaslanma bulgulari folikul stimule edici hormon (FSH) salgisindaki artistir. Luteinize edici hormon (LH) bundan etkilenmez, cunku ?strojen ve progesteron normal duzeylerdedir.

Klimakterium, genellikle 45 yas civarinda baslar ve yaslilik (senil) d?neminin baslangici kabul edilen 65 yasa kadar devam eder. Adet duzensizlikleri, sicak basmalarinin ortaya cikmasi gibi bulgu ve belirtiler, klimakterik d?nemin basladigini g?sterir.

Perimenopoz, klimakterium ile birlikte baslar ve menopozdan 1 yil sonra biter. Yogun yakinmalarin oldugu d?nemlerden biridir. Perimenopoz d?neminde adet aralari cok degiskendir. (20 - 35 gun) ve % 40’inda artik yumurta (oosit) uretimi yoktur. FSH ve daha az olmak uzere LH duzeyleri genellikle yuksek, ?strojen ve progesteron seviyeleri genellikle dusuktur.

Menopoz, gecirilen son adet kanamasini niteleyen bir kavramdir. Menopoz bir d?nem degil sadece g?rulen son adet kanamasinin adidir. Sonucta sayisi belli olan yumurtalar (oositler) tukenir. Menopoz yasini geciktiren en ?nemli fakt?run, adet aralarinin uzun olmasidir (30-35 gun). Menopoz yasini etkileyen en ?nemli dis etken sigara icimidir.

Postmenopoz, menopozal gecis d?neminin son fazidir. Son adet kanamasindan yani menopozdan 1 yil sonra baslar ve yaslilik d?nemi baslangicina kadar surer. Postmenopozal d?nemde terleme, sicaga tahammulsuzluk, uykusuzluk gibi vazomotor belirtiler ve psikolojik yakinmalar agirlik kazanacaktir.

?strojen eksikliginin cesitli baska etkileri de ortaya cikacaktir. Ürogenital sistem yaslanmasi ve gerilemesi, buna bagli olarak idrar tutamama, agrili idrar yapma gibi uriner yakinmalar ve elastikiyet kaybi, kirisiklik, cilt gerginliginin azalmasi, saclarda seyrelme gibi dermatolojik problemler g?rulecektir. ?strojen eksikliginin uzun d?nem sonuclari kemik erimesi (osteoporoz) ve kalb-damar sistemi (kardiovaskuler) hastaliklarinda artistir.

Serum yag duzeylerinin yuksekligi, yuksek kan basinci, asiri kilo alma, fizik aktivitesi az bir yasam, sigara ve alkol degistirilebilir kalb-damar sistemi risk fakt?rlerini olustururken, erken menopoz (45 yastan ?nce) ve ailesel yatkinlik degistirilemeyen risk fakt?rlerini olusturmaktadir.

Genetik ?zellikler, erken menopoz, ilk adetin gec ortaya cikmasi, kullanilan ilaclar, beslenme ve yasamsal aliskanliklar menopozdaki kemik mineral kaybi ya da baska bir deyisle kemik erimesinin risk fakt?rlerini olusturur. Kemik yogunlugunun incelenmesi ?zellikle ?nemlidir, cunku kemik kutlesinin her bir standard sapma degeri azalmasinda, kemik kirigi riski ikiye katlanmaktadir. Kemik mineral yogunlugunu kantitatif ?lcen cesitli y?ntemler vardir. Ülkemizde en yaygin kullanilan kantitatif y?ntem dexa‘dir. Takibin 2 yilda bir yapilmasi yeterlidir.

Menopozda memedeki degisimler, sut salgi bezleri ve kanal sistemi yapilarinin gerilemesi, yag dokusunun azalmasi, meme boyutlarinin kuculmesi ve meme hastaliklarinin azalmasini kapsar. Menopozal d?nemde meme takibi, genital muayeneye meme muayenesinin eklenmesini, 2 yilda bir mamografi, ya da yilda bir meme ultrasonografisini icerir.

Endometrial inceleme ?zellikle hikayesinde dogurganlik d?neminde duzensiz yumurta uretimi ya da cogu kez uretememe, rahim duruyorsa tek basina (progesteron almadan) ?strojen kullanma, seker hastaligi (diabetes mellitus), sismanlik, kronik karaciger hastaliklari, kronik alkol kullanimi olanlarda ?nemlidir. Ayrica duzensiz vajinal kanama olanlarla; ultrasonografi bulgularinda hormon yerine koyma tedavisi ?ncesi endometriumu 5 mm’den kalin ya da duzensizlik olanlarda endometrial inceleme (biopsi) gereklidir.

Menopozdan sonra hanimlarin cogu kere yasadiklari sikintilarin, degisimlerin nedeni, yumurta gelisirken yeterince urettikleri, ama yumurta tukendikten sonra uretemedikleri ?zellikle ?strojen hormonu eksikligine baglidir.

Gerekli oldugunda bir ameliyatla yumurtaliklarin cikarilmasi da ayni eksikligi ve sorunlari yasa bagli olmaksizin yasatacaktir. Sadece rahmin cikarilmasi, yumurtaliklarin yerlerinde birakilmasi adet kanamalarini engeller, cunku kanama rahimdeki doku degisimidir, ancak hormon salgisi normal devam ettigi icin menopoz sonrasi sorunlar ortaya cikmaz, taa ki yumurtalar tukeninceye kadar.

Hazirlayan Secdegulleri.Net ve Secdegulleri.Net Sitelerine Tesekkurler

Copyright © Asagi Homurlu Kasabasi Resmi Web Sitesi Yayıncı Firmalardan İzin alınarak. Yayınlanabilir.

Yayınlanma: 2005-09-06 (770 okuma)