Grip

Grip (=influenza, = flu),  her yil milyonlarca kisiyi etkileyen bir solunum yolu akut enfeksiyonudur. Oldukca bulasicidir. Her yas grubunu etkiler. cok hafif belirtilerden hastaneye yatisi gerektirecek hatta ?lumcul olabilen agir enfeksiyonlara kadar farkli seyredebilir.  Bircok solunum yolu viral  infeksiyonu benzer klinik tabloya yol acabilir. Gribi digerlerinden ayiran temel ?zellikler salginlar yapabilmesi, tum dunyada salginlara yol acmasi ve ?zellikle alt solunum yolunda olumsuz sonuclara yol acmasi, ?nemli ?lcude is-gucu ve okul suresinden kayba neden olmasidir.

Grip Etkenleri
Grip etkeni virustur. ?nfluenza viruslar cekirdek proteinlerindeki antijenik farkliliga g?re A, B, ve C olmak uzere 3 tipe ayrilir. ?nfluenza A virusu  sadece insanlari degil kus turlerini, atlari, domuzlari da enfekte edebilir. ?nfluenza B ve C ise sadece insanlarda hastaliga neden olur. En sik g?rulen influenza A, daha az oranda B’dir. ?nfluenza C virusu cok daha hafif hastalik tablosuna yol acar ve salginlara yol acmaz. Virus genetik yapisindaki degisiklikler yeni alt tiplerin ortaya cikmasini kolaylastirmaktadir. Virusun en ?nemli ?zelliklerinden biri de antijenik degisim g?stermesidir. ?nfluenza virusu HA ve NA.larina g?re alt tiplere ayrilir.

Antijenik shift, genetik yeniden yapilanma sonucu yeni bir  virus alt tipinin sentezlenmesi demektir. Shift sonucu ortaya cikan yeni virus alt tipine karsi toplumda bagisiklik olmadigindan, tum dunyayi etkileyen ve pandemi diye nitelendirilen genis salginlar cikabilir. Bazi influenza A viruslari bazi hayvan turlerine ?zgu iken, bazilari farkli turlerde hastalik yapabilir. ?nfluenza A’nin kuslarda, domuz ve insanlarda hastalik yapabilmesinin yeni shiftler olusmasinda en ?nemli rolu oynadigi dusunulmektedir. ?nfluenza C tipinde antijenik degisim s?z konusu degildir. Gectigimiz yuzyilin en ?nemli pandemileri; 1918’de influenza A (H1N1), 1957’de influenza A; H2N2, 1968’de influenza A (H3N2) ve 1977 de influenza A (H1N1) alt tipleri ile ilgilidir. 1918 pandemisinde 21 milyon kisi ?lmustur.

Antijenik drift ise; bir influenza alt tipinde her yil ya da birkac yilda bir g?rulur. Yeni suslar ortaya cikar. B?ylece de vucudun bagisiklik sisteminden kacmis olur.  Antijenik drift sonucu da epidemiler g?rulur. Her yeni sus da izolasyon yeri, laboratuvar numarasi ve yilina g?re adlandirilir. ?rnegin: ?nfluenzaA/Sydney/5/97 (H3N2) gibi. ?lk kez 1997'de Sydney’den gelen bir ?nfluenza A virusu. Eger hayvandan elde edilmis ise onun ismi de yazilir.

Grip ne zaman g?rulur?
?klim tipine g?re degisir. Ülkemizin de icinde oldugu iliman iklim b?lgelerinde sonbahar sonu, kis aylarinda ve ilkbahar basinda (Aralik-Nisan) g?rulur.

Grip nasil bulasir?
?ksurme, hapsirma ile virus iceren kucuk partikullerin solunmasi ve yakin temas ile bulasir. Kulucka suresi cok kisadir. Virus solunum yollarinin ic yuzunu d?seyen hucrelere tutunur ve d?kulmesine neden olur. Alinan virusa bagli olarak 18-72 saatte ortaya cikabilir. Virusun atilimi 5-10 gun kadar surer. Solunum yolunda olusturdugu hasar genellikle iki haftada iyilesir.

Klinik belirti ve bulgulari nelerdir?
Bircok hastalikta olabilecek belirti ve bulgular g?sterir. Kisiye bagli olarak semptomlar hafif veya agir seyredebilir. Nezleden farkli olarak  burun akintisi cok daha azdir. Burun tikanikligi olabilir ve klinik tablo daha agirdir. Sadece hafif bir bogaz agrisi  ve hafif bir kirginlikla da seyredebilir. En belirgin bulgulari: ani baslayan ates, titreme, basagrisi, g?z hareketleriyle agri, kas agrisi ve halsizlik, bitkinlik, terleme, bogaz agrisi ve istahsizliktir. Ates genellikle 3 gun kadar surer, 8 gune dek uzayabilir.  Kuru ?ksuruk,  g?gus kemigi altinda agri ve yanma hissi olabilir. cocuklarda yuksek ates daha fazla olup, solunum sikintisi da olabilir. Bulgular 1-2 haftada sonlanir.

Gribe bagli olumsuz sonuclar neler olabilir ?
Bizzat grip virusune bagli akciger enfeksiyonu ( viral pn?moni) az da olsa  g?rulebilir. Bu gebelerde ve kalp hastalari olanlarda daha fazladir. Yine daha cok yaslilarda, kalp ve akciger hastalarinda daha fazla olmak uzere ikincil bakteriyel pn?moniye yol acabilir. Virus solunum yolu epitelini hasara ugrattigi icin bazi bakterilerin yerlesimini kolaylastirir. ?zellikle yaslilarda  hayati risk olusturacak agir enfeksiyonlara yol acabilir. Akciger disinda da otit (kulak iltahabi), myozit (kas iltihabi), kalp zarlarinda iltihap ve ensefalit (beyin iltihabi), myelit (kemik iltihabi), nadiren Guillian Barre sendromu g?rulebilir. Daha cok influenza B ile birlikte g?rulen Reye sendromunda karaciger ve santral sinir sistemi bulgulari g?rulur. cocuklarda aspirin alimiyla ilgisi bulundugu icin grip olan cocuklarda aspirin ?nerilmez.

Tani
Bircok tani y?ntemi vardir. Direkt virus antijen tayinininden, virus hucre kulturlerine ve serolojik y?ntemlere kadar. Bu testler icin ?zel laboratuvarlar gereklidir, ayrica her hastaya uygulanmasi pratik degildir. Testler daha cok epidemiyolojik veriler icin kullanilmaktadir. Grip tanisi hekim tarafindan hastanin semptomlari ve fizik muayene bulgularina g?re konulur.

Tedavi
Gribin kesin tedavisi yoktur. Tedavi genelde belirtilere y?neliktir. Agri kesici ve ates dusurucu ilaclar kullanilabilir. Aspirinin, gripte kullanimiyla, Reye sendromu olarak adlandirilan, karaciger ve santral sinir sistemini tutan bir tablo ile iliskisi kuruldugundan 18 yas altinda ?nerilmez. Antibiyotik kullaniminin yarari yoktur. Eger sekonder  bakteriyel enfeksiyonlar varsa hekimin ?nerecegi antibiyotik kullanilmalidir. Bugun icin semptom suresini azaltan birkac antiviral ajan bulunmaktadir. Yan etkileri nedeniyle kesinlikle hekim kontrolunda  ve  risk gruplarinda olup asi yapilamayanlarda , ilk 48 saatte uygulanmasi gerekir.
?stirahat ve duzenli, saglikli beslenme ?nemlidir. Bol su ve sivi gidalara agirlik vermelidir. Agir, yorucu hareketlerden kacinilmalidir. Eger belirtiler duzelmez, ates yuksek seyreder veya kisi kendini k?tu hissederse hemen bir hekime basvurulmasi gerekmektedir.

Korunma
Kisisel korunma, asi ve kemoproflaksi olarak adlandirilan ilacla korunma seklindedir.
Kisisel korunma; grip kalabalik, havalandirma sorunu olan ortamlarda hizla yayilir. Zorunlu olmadikca, grip salginlari esnasinda bu tur ortamlardan uzak durmak gerekir. Hasta olan kisiyle yakin temastan kacinilmalidir. El sikisma, ?pusme, ortak esya kullanimiyla da bulasabilir. Sik sik el yikamak gerekir. Grip asisinin, kimlere yapilmasi gerektigi ve koruyuculugu ayri bir baslik altinda ele alinacaktir.
 

Hazirlayan Secdegulleri.Net ve Secdegulleri.Net Sitelerine Tesekkurler

Copyright © Asagi Homurlu Kasabasi Resmi Web Sitesi Yayıncı Firmalardan İzin alınarak. Yayınlanabilir.

Yayınlanma: 2005-09-06 (821 okuma)