Kontak Lensler

Hazirlayan: Dr. Ahmet Karakurt
Ankara Numune Hastanesi G?z Klinigi
Kontakt lens cesitleri
Kontakt lenslerin avantajlari
Kontakt lenslerin dezavantajlari
Kontakt lenslerin kullanimi
Kontakt lensin bakimi
Kontakt lens kullanirken makyaj
Kontakt lensin cikarilmasini gerektiren durumlar
Kontakt lens kullanimi esnasinda karsilasilan sorunlar
Kontakt lens kullanimiyla ilgili ilginc notlar

Kontakt lensler, kornea yuzeyine yerlestirilerek g?zdeki kusurlarin tashihi veya bazi hastaliklarin tedavisi icin kullanilan lenslerdir. Refraksiyon ve optikle ilgili ilkeler g?zluklere benzer sekilde kontakt lenslere de uygulanir. Bunlar, miyopi ve hipermetropi derecesine g?re kornea egriligini bir kontakt lens yuzeyi ile degistirerek var olan kusuru duzeltirler. Astigmatizmalarin cogunlukla kornea ?n yuzeyinin carpikligi sonucu olusmasindan dolayi ya sert kontakt lenslerin kullanilmasi ya da ?zel olarak astigmatizmaya y?nelik uretilmis yumusak lenslerin kullanilmasi gerekir. Miyop veya hipermetroplar icin uretilmis ve fiati cazip olan yumusak kontakt lensler en fazla -1,0 dioptri kadar bir astigmatizmayi duzeltebilirler.

Kucuk numaralarda g?zluk ve kontakt lens numaralari ayni iken numara arttikca miyoplarin g?zluge g?re daha kucuk, hipermetroplarin ise daha buyuk numarali bir lens kullanmalari gerekir. Son yillarda kontakt lens teknolojisi cok gelismis ve lenslerin kullanimini kolaylastiran ve kullanim suresini uzatan yeni tasarim ve materyaller gelistirilmistir.

Kontakt lens cesitleri
Gunumuzde temel olarak iki cesit lens vardir. Bunlar gaz gecirgen sert lensler ve yumusak lenslerdir. Gaz gecirgen sert lenslerin kullaniminin gerektigi birkac durum disinda cogunlukla yumusak lensler kullanilir.

Gaz gecirgen sert lensler: G?ze oksijen gecisine izin verdikleri icin bu adi alirlar ve bu ?zellikleri nedeniyle artik kullanilmayan sert lenslere g?re kornea epitel metabolizmasini daha az bozarlar. Korneanin seklini almadiklari icin yuksek astigmatizma ve keratokonus gibi olgularda ?zellikle tercih edilirler.

Yumusak lensler: cok degisik tipleri vardir. Gunluk kullanilan 1 gun ?murlu lensler, gunluk kullanilan 1 ay ?murlu lensler, gunluk kullanilan 3 ay ?murlu lensler, gunluk kullanilan 1 yil ?murlu lensler, 1 hafta kullanilan 1 hafta ?murlu lensler, 1 ay kullanilan 1 ay ?murlu lensler, bazi g?z hastaliklarinin tedavisi icin kullanilan tedavi edici lensler, bifokal lensler ve renkli lensler gibi. Bunlarin kullanimi oldukca rahattir. G?zdeki kusurun tashihi icin kullanilan lenslerin cogu renksizdir ve g?ze takildiginda g?runumu degistirmezler. Takildiklari surece kusuru giderir ve berrak bir g?runtu saglarlar.

Kornea yuzeyini bozan hastaliklar sinir uclarinin disarida kalmasina bagli olarak hastaya yogun bir huzursuzluk verirler. Eski lazer uygulamalarinda da kornea sinir uclari acikta kalir ve hasta yogun agri duyardi. Bu gibi durumlarda hastanin tedavisi amaciyla tedavi edici yumusak kontakt lensler kullanilir.

Bifokal lensler, yakin ve uzak icin iki ayri g?zluk kullanmak zorunda kalan kisiler icin gelistirilmistir.

Gunumuzde cok populer olan bir lens grubu da renkli lenslerdir. G?zdeki kusurun duzeltilmesi amaciyla kullanilabildigi gibi herhangi bir kusur olmadan da sirf estetik amacli olarak kullanilan numarasiz tipleri vardir. Renk secenekleri cok fazladir. Renkli lensler her g?zde katalogda g?sterildigi gibi durmaz. Bu nedenle degisik secenekleri deneme imkani taniyan bir merkezde g?z muayenesinin ardindan denenerek alinmasinda fayda vardir.

Kontakt lenslerin avantajlari
Kontakt lenslerin bazi kisiler icin kozmetik faydasi ve g?zluk takmama rahatligi yanisira optik avantajlari vardir.

Yuksek dereceli kusurlarda kontakt lensler kucuk capli ve kalinlikli olmalari yanisira g?zun direkt uzerinden tashih yapmalari nedeniyle cevresel kisimlardaki g?rme bozukluklarini azaltirlar.

Tek g?zunde ameliyat veya yaralanma gibi bir nedenle lensini yitirmis olanlara verilen g?zluk camlari asiri buyutme yaptigi icin hastanin kullanabilmesi zordur. Kontakt lenslerde buyutme fakt?ru oldukca azdir ve hasta tarafindan tolere edilebilir. B?ylece hasta heriki g?zunu kullanabilir hale gelir.

 Her iki g?zunde lens olmayanlarda da daha iyi bir cevresel g?rme temin edilir ve g?runtu bozuklugu fazla olmaz.

G?zluklerle cok az duzelme kaydedilebilen veya g?rmesi hic duzeltilemeyen keratokonuslu veya baska bir nedene bagli duzensiz korneasi olan hastalar kontakt lenslerle siklikla iyi bir g?rme elde ederler.

Kontakt lenslerin sporcular ve ?zel is gereksinimleri olan kisiler icin de avantajlari vardir.

Kontakt lenslerin dezavantajlari
G?zluklere g?re biraz daha masraflidirlar. Ancak teknolojinin gelisimi sayesinde daha hesapli kontakt lensler piyasaya surulmektedir.

Yeni kullanmaya baslayanlarin belli bir adaptasyon suresi olur. Bu sure yumusak lens kullananlarda daha az, sert lens kullananlarda daha uzundur.

Kontakt lens kullaniminda temizlige cok dikkat etmek gerekir. ?leride anlatilacak olan bazi g?z sagligi sorunlari kontakt lens kullananlarda meydana gelebilir. Bazen lensin kullanilamadigi zamanlar olur ve bu zamanlarda g?zluk kullanmak gerekebilir.

Kontakt lens kullanmaya baslamadan ?nce yapilmasi gereken muayene:
G?rme keskinliginin degerlendirilmesi
G?z numarasinin tespiti
Biyomikroskop ile g?z muayenesi ve g?zyasi degerlendirmesi, Keratometri
Gerekiyorsa korneal topografi, yani korneanin kiricilik haritasinin cikarilmasi Yapilan bu degerlendirmeler ile g?zun kontakt lens kullanimina uygun olup olmadigi belirlenir. Ayrica nasil bir kontakt lens kullanabilecegine karar verilir.

Kontakt lenslerin kullanimi
Temizlik
Lenslerinize dokunmadan ?nce mutlaka ellerinizi yikayin. B?ylece lenslerinizin kirlenmesini, dolayisiyla g?zlerinizin mikrop kapmasini engellemis olursunuz. Duzenli olarak ellerin yikanmasi da g?zunuzu olasi enfeksiyonlardan korur. Ellerinizi yikarken yag, losyon ya da parfum icermeyen bir sabun kullaniniz ve pamukcuk birakmayan bir havlu ile kurulayiniz.

Lensin kontrol edilmesi
Kontakt lensler, steril kapali blister ambalajlarda ya da cam flakonlarda sunulur. Lensinizin ambalaj paketi veya folyosunun acilmamis olmasina ve kullanim tarihinin gecmemis olmasina dikkat ediniz.

Ambalaj uzerinde lensin numarasi yer alir. ?ki g?zu icin farkli numarada lens kullananlarin uygun ambalaji acip acmadigi konusunda emin olmasi gerekir. Lenslerin karismasini ?nlemek icin daima ayni g?zden takmaya baslayin. Bazen ambalaj icinden lensi almakta zorlanabilirsiniz. Bu durumda asla cimbiz veya benzeri bir alet kullanmayiniz. Ambalaji kapali halde bir iki defa salladiginizda lensinizi rahatlikla alabilirsiniz.

Lensi kontrol etmek icin isaret parmaginizin ucuna yerlestirin ve bir isik kaynagina dogru tutun. Lensin temiz ve nemli olmasi gerekir. cizik, centik, yirtik veya catlak bulunmamali ve kucuk parcaciklar yapismis olmamalidir. Lens hasar g?rmus ise asla kullanmayin ve atin. Yumusak lensler kurudugu zaman da kullanilamaz hale gelirler.

Yumusak lensler iki tarafa da d?nebildigi icin dogru y?nde oldugunun kontrol edilmesi gerekir. Ters olarak g?ze yerlestirilen bir lens fazla hareket eder, rahatsizlik meydana getirebilir ve iyi bir g?rme saglamaz.

Bu kontrol iki sekilde yapilabilir. Birincisinde lensi isaret parmaginizin ucuna yerlestirip sekline bakin. Eger kenarlari bir canak seklindeyse y?nu dogru demektir. Eger kenarlari disari bakiyorsa y?nu yanlis demektir ve tersyuz edilerek duzeltilmesi gerekir. ?kinci y?ntemde ise eger varsa lensin yazisina bakilir. Yazinin lens g?ze takildiktan sonra karsidan bakildiginda duzgun okunacak sekilde olmasi gerekir.

Lensin g?ze yerlestirilmesi
Ellerinizi yikadiktan sonra kurulayiniz. Elleriniz islak oldugunda kontakt lens ya elinize yapisir ya da kayip dusebilir. Lensi sag isaret parmaginizin ucuna yerlestirin. Solak olanlar ayni islemleri sol elleriyle yapabilirler.

Ayni elinizin orta parmagini kirpiklerinize olabildigince yaklastirin ve alt g?z kapagini asagi cekin.· Üst g?z kapaginizi yukari kaldirmak icin diger elinizin parmaklarini kullanin. ?saret parmaginizla yavasca lensi dogrudan g?zunuze yerlestirin. Bunu yapamiyorsaniz g?zunuzun burun tarafina bakmasini saglayin ve dis kisimda g?runen g?zun beyaz kismina lensinizi yerlestirin. Ücuncu bir alternatif olarak yukari bakin ve altta g?runen beyazliga lensinizi yerlestirin. ?kinci ve ucuncu durumlarda lensin bulundugu tarafa bakarak g?zunuzun uzerine gelmesini saglayin.

?lk ?nce alt g?z kapagini, sonra da ust g?z kapagini serbest birakin.Yavasca g?z kirpin. Lensinizin artik ortalanmis olmasi gerekir. Lensleri taktiktan sonra g?zlerinizi ovusturmaktan kacinin.

Lensler g?zunuzde rahat degilse veya net bir sekilde g?remiyorsaniz asagidaki durumlar s?z konusu olabilir:

Lens g?zde ortalanmis olarak durmuyor olabilir. Lens g?zun beyazina dogru kaymis olabilir. Bu durumda lensi parmaginizla hafifce bastirarak masaj yapin ve g?z kapaklariniz yardimiyla iterek tekrar yerine yerlestirin. Eger lens g?zunuzden dusmusse ve kisa ?murlu bir lens kullaniyorsaniz yenisiyle degistirin. Uzun ?murlu bir lens ise oldukca titiz bir sekilde lens solusyonunuz ile birkac defa yikayin.
Lensin uzerinde veya altinda yabanci bir cisim olabilir. Bu durumda lensi cikarip solusyon ile temizledikten sonra tekrar takin.

Lensiniz yirtilmis veya hasar g?rmus ise tekrar g?zunuze yerlestirmeyin ve atin.Bulanik g?rme varsa lensi yanlis g?ze takmis ya da ters takmis olabilirsiniz. B?yle bir durum s?z konusu degilse yine de lensi g?zunuzden cikarip temizledikten sonra tekrar takin. Hala g?rmeniz netlesmiyorsa ve rahat degilseniz lensinizi cikarip doktorunuza basvurun.

Lensin cikartilmasi
Ellerinizi yikayin ve kurulayin. cikarma islemini lensi dusurup kaybedebileceginiz lavabo gibi ortamlarda yapmayin.

Yumusak lensler icin:
Yukari bakarken orta parmaginizla alt g?z kapagini asagi dogru cekin. ?saret parmaginizin ucunu lensin kenarina getirin ve g?zunuzun beyaz tabakasina dogru asagi kaydirin. Bas ve isaret parmaklariniz yardimiyla lensi hafifce sikarak disari cikartin.

- ?kinci bir y?ntem olarak alt g?z kapagini asagi dogru cektikten sonra burnunuza dogru bakin. Lensi g?zun dista kalan beyaz kismina dogru cekin, bas ve isaret parmaklariniz yardimiyla hafifce sikarak disari cikartin.

Gaz gecirgen sert lensler icin:
- Orta parmaginizin ucunu ust kapaginizin ortasina, yuzuk parmaginizin ucunu da alt g?z kapaginizin ortasina yerlestiriniz. G?zlerinizi parmaklarinizin yardimiyla mumkun oldugu kadar acip kulaklara dogru cekerek dumduz ileriye dogru bakiniz. G?z kapaklariniz lensin kenarlarina basinc yapacagi icin lensiniz kolayca g?zunuzden cikacaktir.

- Bir elinizin bas parmagini ve isaret parmagini kullanarak lens ortaya cikacak sekilde g?z kapaklarinizi aksi y?nlere dogru cekiniz. Diger elinizle lens vantuzunu tutarak g?ze alttan yaklasiniz. Vantuzu, ustundeki delik lensin uzerine gelecek sekilde dikkatlice lensin yeterince yakinina yerlestiriniz. Vantuzu, hafifce lense bastiriniz, hafif egerek geri cekiniz. B?ylece lens vantuzun uzerine yapisacaktir.

- Üst ve alt g?z kapaklari arasina lensi sikistirarak disari cikmasini saglayiniz. Hicbir zaman parmaginizi g?zunuzun uzerinde lensinizi aramak icin gezdirmeyin. Lensinizi cikartmaya baslamadan ?nce kornea uzerinde oldugundan emin olun. G?zlerinizi ayri ayri kapayarak g?rusunuzu kontrol edin, bir bozukluk farkederseniz lensiniz g?zunuzden dusmus olabilir. Lensinizin herseye ragmen g?zunuzde oldugundan eminseniz cikartilmasi icin iyi bir yardimciya ihtiyaciniz var demektir. Hicbir zaman yumusak lenslerinizi cikartmak icin vantuz kullanmayin. Gaz gecirgen sert lenslerin cikarilmasinda vantuz kullanilabilir.

Yumusak lensler g?zde uzun sure kaldigi zaman hafif kuruma yaparlar ve bu sekilde cikarildiklarinda kenarlari birbirine yapisabilir. Bu durumda lensi ayirmaya calismayin. Lens solusyonuyla islatip biraz bekledikten sonra lens kolayca acilacaktir.

Kontakt lensin bakimi
Lens bakim malzemelerini devamli elinizin altinda bulundurmakta fayda vardir.
Temizlik icin duz bir yuzey secin. Lavabo gibi lensi kaybedebileceginiz veya kirlenmesine sebep olabileceginiz ortamlari secmeyin. Lensi takacaginiz yerde kucuk bir ayna bulunsun.
Lensleri tutmadan ?nce mutlaka ellerinizi yikayip durulayin ve kurutun.
Karistirmamak icin temizlige her zaman ayni lensten baslayin.
Lens kabina lens solusyonu doldurun.
cikardiginiz lensi avucunuzda birkac damla lens solusyonu ile temizleyin. Lensin heriki tarafini isaret parmaginizin etli kismi ile silin.
Lensi duruladiktan sonra kabina yerlestirin. Lens kabindaki solusyonun yumusak lens kullanildigi takdirde en azindan lensi ?rtecek kadar olmasi gerekir. Sert lenslerin kurumasi lensi bozmasa da lensin dezenfeksiyonu ve rahat kullanimi icin nemli tutmakta fayda vardir.
Dezenfeksiyon icin lensleri solusyonda en az 4 saat tutmak gerekir. Bu sure sonunda bazi solusyonlarda lens, kabindan alir almaz g?ze takilabilirken bazilarinda baska bir solusyonla yikamak gerekebilir. Yine bazi lenslerde bu 4 saat icinde n?tralizasyon hadisesi meydana gelir ve sure bitmeden lens direkt g?ze takilamaz. Lenslerinizi her cikarisinizdan sonra dezenfekte etmek, tahrise veya enfeksiyona neden olan mikroorganizmalarin ?lmesini saglar.
Lensi g?zunuze taktiktan sonra lens kabini solusyonla calkalayip agzini kapatin. Lensi kabina koyacaginiz her zaman mutlaka yeni solusyon doldurun.
Uzun ?murlu lens kullaniminda birkac haftada bir protein temizligi yapmak gerekir. Bu islem icin lens kabinin g?zlerine yeni solusyon doldurulur ve her birine bir adet protein temizleme tableti konularak c?zulur. Lenslerinizi cikarip temizleyin ve duruladiktan sonra kutusuna yerlestirin. Lenslerin solusyona iyice batmasini saglayin. Kapaklari kapatin ve kutuyu hafifce sallayin. 15 dakika bekleyin. Lensleriniz cok kirliyse bu sureyi 1-2 saate kadar uzatabilirsiniz. Lenslerini kutusundan cikarip lenslerinizi ve lens kutusunu lens solusyonu ile temizleyin. Sonra kutuya solusyon doldurup lenslerinizi koyarak normal dezenfeksiyon islemini baslatin.
Tam renkli lenslerin temizlenmesi ve sterilizasyonunda sorbik asit ve potasyum sorbat ihtiva eden salin solusyonu, Optisoft polyquad solusyon, opticlean ve Mirasol solusyon kullanmayin. Kontakt lens kullanirken makyaj
Lens kullanirken makyaj yapmak mumkundur. Ancak lenslerin makyaj malzemesi ile kirlenmemesine ?zen g?stermeniz gerekir.
Cildinizi temizlerken: ?nce lenslerinizi cikariniz, sonra temizleme emulsiyonu ve g?z makyaji temizleyicisini kullaniniz.
Gece kremi: Yatmadan ?nce lenslerinizi cikaracaginiza g?re her zaman oldugu gibi gece kremi kullanabilirsiniz. Sabahlari yuzunuzu ilik suyla yikamalisiniz. Eger g?zlerinizin etrafi yagdan arinmis olursa lenslerinize hicbir sey olmaz.
Gunduz kremi: Likid krem yerine fazla akici olmayan bir krem kullaniniz. G?zlerinizin etrafina surerken cok dikkatli olmalisiniz. Bu b?lgeye hic krem surulmemesinde yarar vardir.
Makyaj malzemesi: Lensleri her zaman g?z makyaji yapmadan ?nce takin. Makyaj malzemesi secerken yagli olanlardan cok nemlendirici ?zellikte olanlari tercih edin. G?ze yagli makyaj veya krem uygulandigi takdirde bunlarin g?z kirpma hareketiyle g?zun yakinina gelip lense bulasma tehlikesi vardir. Bu lensinize zarar vermese de g?rusunuzu bulandirir. Ayrica g?z kapaginin ic kenarinda kullanilan makyaj malzemelerini kullanmayin. cunku bu gibi makyaj malzemeleri kontakt lens yuzeyini kirletip rahatsizliga yol acabilir. Lensler g?zunuzdeyken makyajinizi silmeniz mumkundur. Bunu yaparken makyajin ya da makyaj temizleyici malzemenin lensinize degmemesine ?zen g?sterin.
Maskara: Rimeli her zaman lenslerinizi takmadan ?nce uygulayiniz. Bir iki dakika kurumasini bekleyip sonra fircalayiniz. ?cinde kirpik uzatmaya yarayan kucuk katki killar bulunan rimelleri kullanmayiniz, zira bu killar dusebilir ve lenslerinizi kirletibilir. Hergun rimel kullanmak istemiyorsaniz kuaf?runuzden kirpiklerinizi boyatmanin mumkun olup olmadigini sorun. Rimel hicbir zaman g?z yasi sivisina bulasmamalidir.
G?z fari: g?z farinin sivi, krem ya da kompakt toz gibi bircok alternatifleri mevcuttur. Hepsinin kendine g?re avantajlari vardir. Sivi ve krem olanlarinin uygulanmasi kolaydir. Kompakt toz farlar icin uygulayici mevcut olup, bununla fari surerken ?nce nemlendirilmesi gerekir, ayrica far g?ze c?mertce surulmemelidir.
G?z kalemi: Bu kullanmamaniz gereken yegane makyaj malzemesidir. ?cerdigi maddelerden dolayi lensinizin lekelenme tehlikesi vardir ve surekli temizlemek lenslerinizin ?mrunu azaltir.
Sac spreyi: Sacinizi lenslerinizi takmadan ?nce yapmaniz en akillicasi olur. Lenslerinizi takmis bulunuyorsaniz sprey sikmadan ?nce g?zlerinizi kapatmayi unutmayiniz. Kontakt lensin cikarilmasini gerektiren durumlar
G?zde kasinti, yanma veya batma,
G?zde bir sey varmis hissi
Asiri sulanma, normal olmayan g?z akintisi veya kizariklik
G?rus bulanikligi, nesnelerin etrafinda g?kkusagi veya harelenme g?runtusu
Lenslerin ilk takildiklari zamana g?re daha fazla rahatsizlik vermesi Lensi cikardiginiz zaman rahatsizlik hissi ortadan kalkiyorsa lenste hasarlanma, kir veya yabanci cisim olup olmadigini kontrol etmek icin yakindan incelemeniz gerekir. Hasarlanma varsa lens atilmali ve yeni bir lens kullanilmali, kir ve yabanci cisim varsa temizligi yapilmalidir. Bunlara ragmen problem devam ederse derhal doktorunuza danisiniz. Burada bahsedilen sikayetler herhangi bir enfeksiyon ya da daha ciddi bir durumun habercisi olabilir