ZEH?RLENMELER
    Hastahanelerin "ilk Yardim" servislerin de, acil durumlar itibariyle, zehirlenmeler ucuncu sirayi almaktadir. ?statistik bilgilerine g?re, zehirlenme vakalarinda hayatini kaybedenlerin ekseriyetini kucuk cocuklar teskil etmektedir. Zira, kucuk cocuklar zehirli olup olmadiklarini dusunmeksizin ellerine gecen herseyi agizlarina g?tururler.
    Dikkat: ?laclari mutlaka cocuklarin ulasamayacagi yukseklikte bulunan kapali ecza dolaplarinda muhafaza ediniz. Gaz, benzin, b?cek ?ldurucu, boya inceltici, mobilya cilasi, tuz ruhu gibi zehirli maddeleri kilitli dolaplarda saklayiniz.
    ZEH?RLENMEN?N BEL?RT?LER?
* Aniden ortaya cikan karin agrisi.
* Etrafta bos bir ilac sisesine veya kutusuna rastlanmasi.
* Bir g?rgu sahidinin s?zlu beyani.
* Kazazedenin kendisinden alinan bilgi.
* Agiz veya dudaklarin cevresinde yaniklar ve kavlamalar.
* Nefes kokusundaki anormallik.
* Kusma ve surekli ishal 
    Ne Yapmali?
* Telefonla, telefon yoksa, en seri vasita ile doktor cagiriniz. Doktora zehirlenme hakkinda bilgi veriniz.
* Kazazedeye su veya sut icirerek zehiri sulandinniz.
* ?lactan zehirlenmis ise, hastanin bogaz gerisini parmaginizla gidiklayarak kusmasini temin ediniz.
* Kusma sirasinda (kendisi kusmus olsa bile); kusulan zehirin tekrar yemek borusuna veya nefes borusuna kacmamasi icin basini kalcalarindan asagiya gelecek sekilde eginiz. Eger kazazede kucuk bir cocuk ise, midesi uzerine dizinize yatiriniz.
    Dikkat; Eger hasta tuz ruhu (lavabo temizleyicisi) veya gaz, benzin, boya incelticisi, mobilya cilasi gibi bir petrol urunu ile zehirlenmis ise; kusturmaya calismayiniz. Zira, bu gibi maddelerin kusulmasi halinde akcigerlerde, burun ve bogaz yollannda tehlikeli yaniklar meydana gelmektedir.
    Kusmanin tehlikeli oldugunu g?steren belirtileri sunlardir:
* Nefeste gaz veya benzin kokusu.
* Agiz veya dudak cevresinde yaniklar.
* Bayginlik
* cirpinmalar
* Halsizlik
* Etrafta bu maddelerin icildigini g?steren belirtiler.
    D?KKAT: Eger hastanin ne cins bir madde ile zehirlendigini bilmiyorsaniz, nefesinde koku ve agiz cevresinde yanik yok ise, doktor gelinceye kadar su veya sut icirerek zehiri sulandiriniz. Kusmasini temin ediniz. Zehirin mide ve bagirsaklar tarafindan emilmesini geciktirmek icin sut, zeytinyagi veya yumurta aki gibi bir yumusatici iciriniz. Hastayi sessiz ve sicak tutunuz. Doktor cagirmak mumkun degil ise; en seri vasita ile onu yakininizda bulunan bir saglik kurulusuna yetistiriniz.
    Yukarida saydigimiz tedbirler, su zehirlenmeler icin oldukca ?nemlidir ve hastayi kurtaracak ehemmiyettedir:
* ?lac zehirlenmeleri
* Besin ve mantar zehirlenmeleri
* Alkol zehirlenmeleri
    D?KKAT: Doktor tarafindan verilmedikce rastgele ilac kullanmayiniz ve igne vurdurmayiniz. Dolapta fazla bekleyen, kokusu ve tadi bozulmus olan yemekleri yemeyiniz; etleri kullanmayiniz. Marketlerde (ambalaj icinde, adresi belli) satilanlarin disinda mantar yemeyiniz. Kirlardan rastgele mantar toplayip yemeyiniz. Kapagi sismis konserveleri yemeyiniz.
    NOT: Kazazedenin ne ile zehirlendigini bilmiyor iseniz; kusmugundan bir kismini bir kaba koyup doktor gelince ona g?steriniz. Eger hastayi doktora veya hastahaneye g?turecek olursaniz; kusmuk ?rnegini yaninizda g?turunuz. Zira doktor nasil bir panzehir verecegine bu ?rnegi tahlil ettikten sonra karar verecektir.
    GAZ ZEH?RLENMELER?
    ?nsanlarin evde ve isyerinde en cok zehirlendikleri vakalari s?yle siralayabiliriz:
* Kimyevi madde ureten fabrikalardaki gaz sizintilari.
* Boyahanelerde cevreye yayilan tiner ve boya gazlari.
* cekisi iyi olmayan bacalara bagli k?mur ve gaz sobalarindan odaya dolan sizintilar.
* Isitma ve pisirme icin kullanilan ocak tuplerindeki butan gaz kacaklari
* Otomobillerde iceriye sizan egzoz gazlari
    D?KKAT: Kapali bir odaya girdiginizde, bayilmis birini g?rdugunuzde -gaz kokusu alamazsaniz dahi- gazdan zehirlendigini farzediniz. Bu sebeple yangina ve patlamaya sebebiyet vermemek icin elektrik dugmesini acmayiniz, kibrit veya cakmak yakmayiniz.
    Ne Yapmali?
    Gazla zehirlenme sonucu bayilmis bir kimseyi g?rdugunuz an derhal asagidaki tedbirleri aliniz:
* Pencereleri, kapilari acarak odaya taze hava girmesini saglayiniz.
* Gaz sizintisi yapan kaynagi bulup kapatiniz. Bu mumkun olmadigi takdirde (yanan bir k?mur sobasi veya mangali gibi) kazazedeyi odadan disari cikariniz.
* Nefes alip almadigini kontrol ediniz. Solunumu durmus ise; yapay solunum uygulayiniz.
* En kisa vasita ile doktor cagiriniz.
* Kalbi durmus ise, kalp masaji yapiniz.
    MANTAR ZEHiRLENMES?
    D?KKAT: Agacliklar arasinda ve kirlarda, kendiliginden yetisen mantarlarin zehirsizlerini zehirlilerinden ayirmak cok zordur. Bu sebeple, zehirsiz oldugundan emin olmadikca kir mantari toplayip yememelidir. En garantisi, seralarda ?zel olarak yetistirilen ve marketlerde ambalaj icinde satilan, firma adi ve adresi belli olan mantarlardan alip yemelidir.
    ZEH?RL? MANTARLAR
    Hemen hemen butun mantar zehirlenmelerine "Amanita Muscarina" ve "Amanita Phalloides" adi verilen iki cins zehirli mantar sebep olmaktadir.
    A. Muscarina'nin zehiri yuksek isida bile tesirini kaybetmediginden; bu cins mantarlar pisirilerek yense dahi uc saat icinde zehirlenme belirtilerini g?sterirler.
    Belirtileri:
* G?z yasarmasi, bol tukuruk salgisi, terleme, kusma ve karin agrisi ilk belirtileridir.
* Bu belirtileri takiben karin adalelerinde kramplar, ishal, bas d?nmesi, kas seyirmesi ve g?z bebeklerin de kuculme g?rulur.
    Aman Dikkat!
* Hasta doktora yetistirilmedigi zaman sok ve koma hali kacinilmaz olur ve solunum kifayetsizliginden ?lumle neticelenir.
    A. Phalloides cinsi mantarlarin zehiri isiya dayaniksiz oldugundan; pisirilerek yendigi takdirde agir bir etkisi g?rulmez. Ancak cig olarak yendigi zaman siddetli zehirlenme belirtileri g?sterir. Tesiri, yendikten 6 ila 24 saat arasinda ortaya cikmaya haslar.
    Belirtileri:
* Karin agrisi, bulanti, kusma ve ishal gibi genel zehirlenme belirtilerine ilaveten idrar cikaramama g?rulur.
* A. Phalloides'in zehiri, en buyuk tesirini karaciger uzerinde g?sterir. Tedavi edilmedigi takdirde, karaciger harabiyetine bagli olarak sarilik ortaya cikar. Bir hafta icinde hasta kaybedilir.
    Ne Yapmali?
* Mantar yendikten sonra, zehirlenme belirtileri g?rulur g?rulmez hasta kusturulmalidir.
* Parmakla kucuk dile dokununca kusma temin edilemiyor ise, tuzlu su veya ipeka surubu verilerek kusma saglanmalidir.
* Kusma ile ishal, aslinda vucudun kendi kendine aldigi bir savunma seklidir. Her iki durumda da vucut zehiri disari atmak istemektedir. Eger kusmadan sonra ishal g?rulmez ise; mushil verilerek hastanin bagirsaklari bosaltilmalidir.
* Hasta en kisa zamanda doktora yetistirilmeli, mumkun ise, mantar ?rnegi de beraberinde g?turulmelidir.
* A. Muscarina cinsi mantar zehirlenmelerinde deri altina veya damar icine "Atropin" verilmesi en tesirli tedavi seklidir.
* A. Phalloides cinsi cig mantar zehirlenmelerinde ise damardan "Dekstroz" verilir. Ayni zamanda karbonhidratca zengin bir diyet uygulanir. Bu tur zehirlenmede Atropin'in bir tesiri yoktur.
    KAN ZEH?RLENMES?
    cok hizli ureyen mikroplar, vucudu zayif bulduklari takdirde, suruler halinde dokuya hucum ederler. Zayif bulduklari noktada damarlari delip kana karisirlar. Bilhassa iltihapli yaralarda mikroplarin kana karisma ihtimali daha yuksektir. ?ste, ne sekilde olursa olsun, mikroplarin kana karismasi hadisesine "Kan zehirlenmesi" veya tiptaki adi ile "septisemi" diyoruz.
    Hizli ureyen mikroplar, en fazla bademcik, dis eti, sumuk bezleri, safra kesesi, b?brek ve rahim gibi iltihap kapma riski yuksek olan yerlerden kana karismaktadirlar.
    KANIN ZEH?RLEND?Ğ? NASIL ANLASILIR.
* Uyusukluk, halsizlik, yorgunluk seklinde kendisini hissettirmeye baslar.
* Hastanin atesi sabahlari az yukselmekle beraber; aksamlari 40-42 dereceye kadar cikar. Ates yukselmesi ile birlikte titreme n?betleri g?rulur.
* Tirnaklarda morarma, deride hafif kirmizi lekeler belirir.
* Dil kuru, cilt serindir.
* Terleme ve nabzin giderek hizlanmasi kan zehirlenmesinin en belli ?zelligidir.
* Ayrica hastanin bunyesine bagli olarak sarilik, ishal, kusma, b?brek iltihabi, eklem yerlerinde sislik, kalp sikismasi gibi kana karisan mikrobun cinsine g?re degisen belirtiler de ortaya cikabilmektedir.
    Ne Yapmali?
* Kan zehirlenmesinin evde, kendi imkanlarinizla, tedavisi mumkun degildir.
* Hic vakit gecirmeden hastahaneye gidip tedavisinin doktor tarafindan yapilmasini saglayiniz.

Hazirlayan Secdegulleri.Net ve Secdegulleri.Net Sitelerine Tesekkurler

Copyright © Asagi Homurlu Kasabasi Resmi Web Sitesi Yayıncı Firmalardan İzin alınarak. Yayınlanabilir.

Yayınlanma: 2005-09-06 (817 okuma)